ΠΟΜΑΚΟΙ

Στην γη της Θράκης που βασίλευσε ο Ορφέας , η παρουσία του Ελληνισμού ήταν πάντα συμπαγής και κυρίαρχη . Οι Θρακιώτες , απόγονοι του Ορφέα ήταν οι καλύτεροι ιππείς της Ελλάδας , μέχρι και σήμερα διατηρούν την παράδοση με ιππικούς αγώνες .

Όταν ο Μ. Αλέξανδρος εκστράτευσε κατά των βαρβάρων της Ανατολής , το περίφημο ιππικό του ήταν οι Αγριάνοι (οι Αγριάνοι ήταν γνωστοί ως πολεμική φυλή και ειδικότερα ως επιδέξιοι ακοντιστές. Εγκατεστημένοι σε άγονη περιοχή και ζώντας κυρίως με την κτηνοτροφία κατατάσσονταν συχνά ως μισθοφόροι για λογαριασμό των Αθηναίων και των Μακεδόνων . Αποτελούσαν μέρος του στρατού του Μ. Αλεξάνδρου που τους πήρε μαζί του στην εκστρατεία κατά των Περσών . Στους νομούς Σερρών και Έβρου υπάρχουν μέχρι και σήμερα χωριά τα οποία ονομάζονται Αγριανή ) οι πρόγονοι των σημερινών Πομάκων .

Οι Πομάκοι ζουν σήμερα στην Αλβανία , Βουλγαρία ,Ελλάδα , ΠΓΔΜ και Τουρκία. Όλες οι χώρες που ζουν οι Πομάκοι διεκδικούν την εθνική τους καταγωγή. Τόσο η Βουλγαρία όσο και η Τουρκία αλλά και οι υπόλοιπες χώρες έχουν διεκδικήσει τους Πομάκους, παρουσιάζοντας διαφορετικά ιστορικά στοιχεία προκειμένου να ενισχύσουν τους εθνικούς μύθους προσεταιρισμού τους. Η κάθε χώρα από τις παραπάνω με κάθε τρόπο προσπαθεί να πει ότι ακόμα και το όνομα Πομάκοι είναι από τη δική της γλώσσα εμείς στην Ελλάδα ξέρουμε ότι είναι οι απόμαχοι του Μ. Αλεξάνδρου , οι ιππομάχοι του Μακεδονικού στρατού και ότι από αυτές τις λέξεις είναι η ονομασία του ονόματός τους .

Οι Πομάκοι σε όλη την ιστορία τους αντιμετώπισαν απειλές . Η πρώτη απειλή ήταν το 681 μ.Χ. από τους Βούλγαρους . Από το 1344 και μετά αρχίζει ο σταδιακός εκβουλγαρισμός τους , εξαιτίας της συνθήκης ανάμεσα σε Βυζαντινούς και Βουλγάρους , με την οποία η Ροδόπη περιήλθε εντός των Βουλγαρικών συνόρων . Οι Βούλγαροι ιστορικοί θεωρούν τους Πομάκους εξισλαμισμένους Βούλγαρους και υποστηρίζουν ότι οι Πομάκοι είχαν Βουλγαρική συνείδηση αλλά λόγω πολιτικής της Ελλάδας τα τελευταία 50 χρόνια, έχουν αποκτήσει την Τουρκική συνείδηση. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι η Πομάκικη γλώσσα είναι συγγενής της Βουλγαρικής γλωσσολογικά ανήκει στην οικογένεια των Νοτιοσλαβικών γλωσσών και ειδικότερα στην ομάδα των Βουλγαρο-σλαβικών . Αυτό είναι αποτέλεσμα όχι εθνικής ταυτότητας αλλά μεγαλύτερης επαφής με τους Βούλγαρους για πάνω απο 1000 χρόνια σταδιακά .

Η δεύτερη απειλή ήταν την περίοδο 1365-1368 οι Οθωμανοί Τούρκοι κατακτούν τη Ροδόπη , από τότε αρχίζουν οι μαζικοί και βίαιοι εξισλαμισμοί τους . Κατα την παράδοση των Βουλγάρων, ο Μέγας Βεζίρης Κιοπρουλού Μεχμέτ πασάς 1656-1661) απείλησε τους Πομάκους της κοιλάδας του Τσεπίνου (στη βορειοδυτική Ροδόπη ) ότι αν δε προσέρχονταν στο Ισλάμ, θα εξοντώνονταν. Πράγματι, το 1656 Οθωμανικές δυνάμεις εισέβαλαν στην κοιλάδα του Τσεπίνου, συνέλαβαν τους προύχοντες των Πομάκων και τους μετέφεραν στον τοπικό πασά, όπου αναγκάστηκαν να υποκύψουν. Ο Μέγας Βεζίρης Μεχμέτ Κιοπρουλού, μετά τον ομαδικό εξισλαμισμό, κατέστρεψε 218 εκκλησίες και 336 παρεκκλήσια στις περιοχές των Πομάκων.Τα ερείπια της καταστροφής παραμένουν έως και σήμερα σε πολλά μέρη. Το γεγονός αυτό έχει μείνει ως ανάμνηση στις Πομακικές κοινότητες. Ο εξισλαμισμός δεν έγινε πάντοτε οικειοθελώς. Πολλοί Πομάκοι προτίμησαν να πεθάνουν παρά να εξισλαμιστούν, πηδώντας σε κάποιο βάραθρο. Σημεία θυσίας των Πομάκων αναφέρονται σε πολλές κωμοπόλεις και χωριά των Πομάκων, όπως το Γκούλεμ Κάμεν στη Γλαύκη Ξάνθης .

Χαρακτηριστικό της εποχής είναι το ακόλουθο δημοτικό Πομακικό τραγούδι της Γλαύκης που αναφέρεται στο εξισλαμισμό του 17ου αιώνα στην Πομάκικη γλωσσα .

Μάιτσιμκο μόγε ήτσιμκο, μάιτσιμκο μόγε άιτσιμκο, τριμήνα Τούρτσι ντόινταχο, μόματα ντα τη παγιόματ. Νη μόι μα πούστα μάιλελε, Νη μόι μα ντάβα μάιλελε, Τούρτσι ντα μα παγιόματ, ον ντοκούς μαμά κούτενα, φ' Γιουνάντσκο τσόρνα παρστίτσα, φ' Γιουνάντσκο τσεγίρ ζελένα, κίτκι τσερβένα φ' τσεγίρεν, αόσκι ζελένι ι σένκι. Κακ σε μα πρεμπαλές μάιλελε, Τούρτσι ντα μα παγιόματ;

Μάνα μου, δικιά μου μανούλα, μάνα μου, δικιά μου μανούλα, τρεις Τούρκοι ήρθανε, την κόρη σου να πάρουν. Μη με αφήνεις μανούλα μου, μη με δίνεις μανούλα μου, Τούρκοι να με πάρουν, δεκαεννιά χρονών κόρη μεγάλωνες, σε Ελληνικό μαύρο χώμα, σε Ελληνικό λιβάδι πράσινο, λουλούδια κόκκινα στο λιβάδι, καρποφόρα πράσινα δέντρα και σκιές. Πώς θα το αντέξεις μανούλα μου, Τούρκοι να με πάρουν;

Στην Ελλάδα, εξαιτίας της ασυνέπειας και των αντικρουόμενων πολιτικών που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις έναντι των Πομάκων, αλλά και λόγω του αμφιλεγόμενου καθεστώτος τους μετά την ανεξαρτησία της Βουλγαρίας από την οθωμανική κυριαρχία το 1878, υπάρχουν λίγες αξιόπιστες στατιστικές για τον Πομακικό πληθυσμό. Επιπλέον, η εκτίμησή του είναι δύσκολη, καθώς στις εθνικές απογραφές δεν καταγράφονται ως ξεχωριστή πληθυσμιακή ομάδα αλλά συνήθως συμπεριλαμβάνονται στο μουσουλμανικό πληθυσμό, παρόλο που 3.000 περίπου Πομάκοι είναι Αλεβίτες .

Οι Αλεβίτες είναι θρησκευτική και πολιτιστική κοινότητα στην Τουρκία και δευτερευόντως σε άλλες χώρες με δεκάδες εκατομμύρια μέλη. Ο Αλεβιτισμός έχει ορισμένες ομοιότητες με το Σιϊτικό Ισλάμ , αλλά θεωρείται μία ανεξάρτητη θρησκεία. Πίνουν κρασί, πιστεύουν στην «Αγία Τριάδα» και στο «αγαπάτε αλλήλους» αλλά δεν είναι χριστιανοί.Πιστεύουν στον Αλλάχ αλλά ερμηνεύουν το Κοράνι αλληγορικά και όχι κατά γράμμα. Δεν πείθονται ότι μετά θάνατον τους περιμένουν τα ουρί του Παραδείσου αλλά ούτε και η Κόλαση.Δεν αναγνωρίζονται καν ως μειονότητα από το Τουρκικό κράτος.